Chương 15: Cuộc đối thoại trong đêm

“Viêm ruột thừa cấp tính, may mà đưa đến kịp thời, bây giờ thì không sao rồi”.

Viện trưởng Tề thoáng chút mệt mỏi bước ra khỏi phòng mổ, thông báo cho mọi người tin tức tốt lành này.

Tôi nhớ lại cảnh mà kiếp trước xem được trên tivi, bất chợt mỉm cười thầm. Thông thường hay cười chê đạo diễn không có ý tưởng mới, toàn để bác sĩ nói những lời thoại cũ này, nhưng hôm nay nhìn lại, thực chất là xuất phát từ đời sống thực tại. Không phải viện trưởng Tề vừa xuất hiện mở miệng nói cũng là câu này hay sao?

Ngay lúc phẫu thuật cho chị Tiểu Thanh, chủ nhiệm Nghiêm và cha đã hỏi tình hình đại khái.

Cha là môt người thuộc thuyết vô thần một cách triệt để, từng dám một mình bới tung mồ mả trong đêm tối, trong cuộc sống ngày thường ghét nhất những người giả thần giả quỷ, nghe chị hai miêu tả sinh động cảnh tôi đấu với đạo sĩ, không khỏi vui mừng.

Sắc mặt chủ nhiệm Nghiêm càng trở nên vui mừng, thậm chí còn vỗ tay.

“Rất giỏi, rất tuyệt vời, Tấn Tài, thật ghen tị với anh khi có đứa con trai tuyệt vời như vậy.”

Cha cười nói: “Chủ nhiệm, không nên tâng bốc trẻ con như vậy, sẽ tâng lên tận mây xanh đó”.

“Được đó, cha!”

Tôi thầm nghĩ.

Mới chuyển sang làm cán bộ hành chính vài ngày, kỹ năng nói chuyện của cha tăng lên rõ. Theo tính cách của cha trước đây nhất định sẽ thêm vài câu đùa về chủ đề của chủ nhiệm Nghiêm. Khi xưa không cùng đơn vị với chủ nhiệm Nghiêm, đùa một chút cũng không sao. Nhưng bây giờ lại là quan hệ cấp trên cấp dưới, chủ nhiệm Nghiêm lại là ân tri ngộ, nếu nói đùa không biết giới hạn, sẽ có chút không ổn. Khiêm tốn đúng lúc là điều cần thiết.

Trong quan trường Trung Quốc, đối với chuyện tôn ti trên dưới này, trước nay đều rất coi trọng.

Cha gọi Nghiêm Ngọc Thành là “Chủ nhiệm”, chứ không phải là “Chủ nhiệm Nghiêm”, cũng rất có ý tứ. Vừa thể hiện gần gũi lại không mất đi sự tôn trọng. Hơn thiếu một chữ thực ảo diệu vô cùng. Việc coi trọng những chi tiết ấy, xét ra cũng không có ai so đo với cha, đó là do cha tự suy xét thành.

Xem ra cha kiếp trước chỉ thiếu mỗi cơ hội như thế này thôi. Một khi cơ hội xuất hiện, những biểu hiện của cha rất đáng khen ngợi.

Viện trưởng Tề tuyên bố tiểu Thanh thoát khỏi cơn nguy kịch, mọi người đều thở phào nhẹ nhõm. Bác gái lúc này nắm chặt lấy tay tôi, lau nước mắt. Con người tôi không chịu được những điều này, lúc đó cảm thấy thật không thoải mái.

Bác Bảy dù sao cũng là đàn ông, cũng biết cư xử hợp lý, liên tục cám ơn viện trưởng Tề, rồi cúi đầu cám ơn chủ nhiệm Nghiêm. Còn cha, là huynh đệ trong dòng họ, nói lời cảm ơn lại trở nên dư thừa.

Nhưng bác Bảy không tiện cám ơn cha, lại đem những lời đó chuyển hết lên đầu tôi.

“Nói ra lần này thực phải cám ơn Tiểu Tuấn… Nếu không có thằng bé, tiểu Thanh nhà tôi đã không được cứu …”.

Ôi trời! Bác gái lau nước mắt đã khiến cả người tôi khó chịu, bác Bảy lại thêm chiêu này, có định cho người ta sống nữa không đây? Trong thoáng chốc tôi vô cùng tức giận muốn bỏ đi.

Ôi, khi nguy hiểm anh hùng xuất hiện cũng phải có giá của nó cả.

Thấy bác Bảy liên tục nói những lời khách sáo, tôi không thể không đưa ánh mắt cầu khẩn của mình về phía chủ nhiệm Nghiêm.

Cũng không hiểu chủ nhiệm Nghiêm có hiểu ý của tôi không, còn cố tình trêu đùa lại tôi, coi như không thấy cầu cứu của tôi, ngược lại còn thêm vào, cười sảng khoái mà nói: “Không sai, lần này tiểu Tuấn đã lập được công lớn. Người ta thường nói cứu một mạng người còn hơn xây bảy tòa tháp. Tôi thấy nên tặng cho cậu bằng khen.”

Tôi chợt cảm thấy vô cùng căm ghét vị quan tương lai của huyện Hướng Dương.

Được được được, ông nhỏ mọn như vậy, để tôi cho ông biết tay.

“Bác thật hẹp hòi, công lao lớn như vậy chỉ phát cho bằng khen, thật đúng là nựng trẻ con!”

“Hả?”

Nghiêm Ngọc Thành há hốc miệng.

“Thế cháu nói xem, phải thưởng như thế nào?”

“Cháu muốn tiền thưởng!”

“Tiểu Tuấn, không được nói bậy.”

Khuôn mặt cha chợt nghiêm lại. Trẻ con nghịch ngợm thì không sao, lúc thích hợp lại có thể khiến người khác vui vẻ. Nhưng lúc này lại hoàn toàn không giống như thế.

Chủ nhiệm Nghiêm lắc tay ngăn cha lại, nét mặt vẫn tươi cười: “Thế cháu muốn tiền thưởng là bao nhiêu?”

Tôi quay về hướng viện trưởng Tề: “Viện trưởng, viện phí của chị tiểu Thanh là bao nhiêu?”

“Cái này, ta vẫn chưa tính tỉ mỉ, mổ ruột thừa không phải là ca phẫu thuật lớn, viện phí vài ngày, thêm tiền thuốc nữa, khoảng tầm 40 đồng thôi.”

Muốn đổi địa điểm, viện trưởng Tề không thèm nhìn đứa trẻ ngỗ nghịch là tôi lấy một cái. Đứng trước hai vị chủ nhiệm, thực không dám múa rìu qua mắt thợ.

“Được, bác Nghiêm, thế thì cháu muốn 40 tệ tiền thưởng.”

“Ha ha, Tấn Tài, con trai anh thực không giống những đứa trẻ khác. Cháu bé, ý cháu muốn chúng ta không lấy viện phí của Thất bá cháu đúng không?”

Cha liền cười lớn theo.

Việc này, ông ấy không tiện tỏ thái độ, dù sao cũng muốn tránh hiềm khích.

“Vâng ạ, chú Nghiêm, nhà bác Bảy cháu không có tiền khám bệnh cho chị tiểu Thanh. Nếu có tiền, cũng không để cho ông đạo sĩ kia bịp bợp.”

Chủ nhiệm Nghiêm không cười nữa, nghiêm túc nhìn tôi, gật gật đầu rồi quay sang cha: “Tấn Tài, tôi thấy việc này nên xem xét kỹ, phá Tư Cựu bao nhiêu năm rồi, xã viên nông thôn vẫn mê tín như vậy, thực không nên.”

Điều này lại đúng ý cha, lập tức gật đầu: “Được. Chủ nhiệm, tôi thấy hay là chỉnh đốn đại thể, đem tất cả những gã đạo sĩ thầy mo kia bắt hết lại, bắt đến làm việc ở hồ chứa nước, cũng là để giáo huấn họ, tuyên truyền trong toàn hợp tác xã tính cần thiết của việc phá Tư Cựu.”

“Ừm, ừm. Cách này rất tốt, cứ làm như vậy đi.”

Tôi chợt há hốc mồm, trong lòng thầm nghĩ lợi hại, chủ nhiệm Nghiêm quả nhiên là trời sinh ra để làm quan, một câu nói đơn giản, lập tức gạt chuyện 40 đồng tiền thưởng sang một bên, bắt ngay sang chuyện đạo sĩ, mê tín.

Cũng không thể trách ông ấy, 40 đồng không phải là con số nhỏ, tương đương với một tháng lương của ông ấy. Hơn nữa cũng thiếu danh mục cụ thể, không thể muốn đưa là đưa, tiền lệ này không thể có. Giả sử mỗi người xã viên trong công xã này đều được miễn tiền trị liệu, thì cái ghế chủ nhiệm công xã của ông ấy hẳn chẳng còn nữa.

Chỉ khổ cho những ông thầy mo, tự dưng phải đi tu sửa hồ chứa nước.

Lúc ấy đang thịnh việc tu sửa thủy lợi, do chính phủ chỉ định, mỗi đại đội đều phải lao động, tính ngày công, không có tiền mặt trả thù lao. Đây vẫn là ngày công bình thường, nếu là bốn loại phần tử (Địa phú phản phôi), nhị lưu tử - những người có vấn đề hoặc lai lịch bất hảo của các đại đội, mỗi khi có dịp này, đều bị bắt đi học tăng cường, lao động nghĩa vụ. Đến cơm cũng phải tự chuẩn bị.

Đây là những thủ đoạn chuyên chính, cực đoan đến lợi hại. Nếu không chủ nhiệm của một công xã, quản lý một lượng lớn người, tất nhiên có uy lực “Bách lý hầu”, dùng một câu không thể tục hơn là “Dậm chân một cái đất trời rung chuyển”, những thủ đoạn chuyên chính mạnh mẽ như vậy, công lao không nhỏ.

Thấy tôi há to miệng, thở hổn hển, chủ nhiệm Nghiêm cười nói: “Cháu bé, sư tử há to miệng, nhưng bác lại không thể chiều theo ý cháu. Không những không có tiền thưởng, mà ngay cả bằng khen cũng không có đâu. Ha ha, thất vọng chứ?”

Rồi cũng không đợi cho tôi nói gì, ông liền nói với viện trưởng Tề: “Ông Tề, hoàn cảnh bệnh nhân khó khăn, viện các ông cũng nên có chút ưu đãi, nếu miễn được thì miễn luôn nhé!”

Ông Tề cũng là một người có tri thức, lúc này cười ha hả, nói: “Chỉ thị của chủ nhiệm Nghiêm, họ Tề tôi tất nhiên sẽ làm theo, ông cứ an tâm đi!”

Lập tức sắp xếp chỗ ở cho mọi người. Bác gái ở lại trạm xá chăm sóc tiểu Thanh, những người lớn còn lại như bác Bảy và cậu quay trở về Liễu Gia Sơn ngay trong đêm. Công xã chỉ có ba phòng dành cho khách, họ cũng không nỡ tiêu tiền hoang phí, dù sau mười cây số cũng không xa. Còn ba đứa trẻ bọn tôi, tất nhiên không thể trở về nhà trong đêm, nên ở lại công xã.

Chị cả học trong trường trung học của công xã, sau khi cha được điều đến công xã, cũng được sắp xếp một phòng ở trong ký túc. Chị hai chị ba cùng ngủ với chị cả trên một giường. Cũng may mà trời không quá lạnh, có thể tạm qua một đêm được.

Tôi ở trong phòng của cha.

Khi vừa nằm lên giường, chủ nhiệm Nghiêm đẩy cửa đi vào.

“Chủ nhiệm, anh cũng mệt cả một đêm rồi, sao vẫn chưa nghỉ ngơi?”

Cha có chút kinh ngạc.

“Ngủ không được. Dứt khoát phải tìm ông nói chuyện.”

“Được được được. Tôi cũng đang không ngủ được…Chủ nhiệm mời ngồi.”

Chủ nhiệm Nghiêm ngồi xuống, liếc nhìn tôi một cái, cười nói: “Hay thôi vậy, tiểu Tuấn cũng mệt rồi, nên nghỉ ngơi đi.”

Tôi nghiêng người ngồi dậy, nói: “Bác à, cháu không buồn ngủ.”

Cha nói: “Ngày mai con còn phải đi học đấy.”

Tôi bĩu môi: “Ngày nào cũng học, chán lắm, con muốn chơi một ngày.”

Nhớ đến thời gian biểu của Châu tiên sinh, cha chợt tỏ ra vô cùng thông cảm với tôi, lập tức gật đầu: “Được rồi, nghỉ một ngày vậy, con ngủ trước đi đã.”

“Vâng”

Tôi vừa nhắm đôi mắt lại, cha liền móc bao thuốc ra: “Chủ nhiệm, mời.”

Cha, thế không phải cha cố tình làm khổ người ta sao?

Trong lòng tôi chợt thấp thỏm.

Cần biết kiếp trước của tôi cũng là một tay hút thuốc, mỗi ngày đều phải hút 2 bao trở lên. Sau khi sống lại, toàn thân lại tỏ ra không chút phụ thuộc vào nicotin, thế nhưng cái mùi thuốc thơm lừng kia, vẫn đủ làm cho cơ thể tôi thấy ngứa ngáy.

Đang chuẩn bị giả vờ ngủ để nghe trộm họ nói chuyện, hôm nay chỉ phải tốn thêm chút sức nhắm chặt đôi mắt, thôi thì mắt không thấy lòng không phiền.

Ôi, ông trời cũng thật là oái oăm, cho tôi trở lại ít thêm mấy năm không được sao? Dù chỉ là vài ba năm, đến đầu thập niên 80, tôi mười mấy tuổi, làm nhiều việc khác có phải thuận tiện hơn nhiều không? Cho dù không thể ngang nhiên hút thuốc nhả khói, ít nhất cũng được ăn vài bữa thịt một tháng. Cho một người quay về đúng năm 76 này, vừa thèm thịt vừa thèm thuốc, thật đáng thương!

Ý, không phải là nói chuyện sao? Sao mãi chưa thấy ai lên tiếng?

Tôi hiếu kỳ mở to đôi mắt, chỉ thấy sắc mặt chủ nhiệm Nghiêm thật nghiêm túc, mang chút ưu phiền, sắc mặt của cha cũng không thoải mái chút nào.

“Chậc…Nhóm bốn người này không phải tách nhau ra rồi sao, chính sách của trung ương, sao lại không thấy điều chỉnh gì vậy?”

Chủ nhiệm Nghiêm cầm điều thuốc rít một hơi sâu, rồi theo hơi thở ra dài thườn thượt.

Cha không hiểu cử chỉ của Nghiêm Ngọc Thành, cũng không tiện mở lời, chỉ gật đầu.

“Nói đến việc đêm nay đi, những trường hợp như anh Thất nhà anh, những xã viên không có tiền cho con khám chữa bệnh, tôi e không còn là thiểu số, cứ thế này không hay lắm.”

“Ừm, khó khăn nghèo khổ năm này qua năm khác, không phát triển mạnh sản xuất, thì cuối cùng không giải quyết được vấn đề căn bản.”

“Đúng thế, sản xuất tập thể, cùng ăn, cùng ở, cùng sản xuất, ai cũng hưởng công như nhau. Tập thể không có chút tích lũy, không thể đầu tư, mà đất đai thì ngày một cằn cỗi, sản lượng sẽ ngày càng thấp xuống!”

“Đấy là bế tắc, chính sách trung ương không thay đổi, bế tắc này sẽ không thể giải quyết.”

Tôi thầm thở dài. Khi ấy từ cán bộ cơ sở cho đến xã viên phổ thông đa số đều nhận thấy tính nguy hiểm của chế độ “hợp tác xã”, nhưng lại bất lực không có cách giải quyết. Tôi biết, phải đến 2 năm sau, cũng chính là cuối năm 1978, mười tám vị nông dân thôn Tiểu Cương huyện Phượng Dương tỉnh An Huy mới dám bất chấp nguy hiểm, tự lập ra cơ chế sản xuất hộ gia đình, từ đó mở màn cho cuộc cải cách mở cho nông thôn Trung Quốc. Nhưng vào lúc này, lại có chút hơi sớm. Đối với những chính sách lớn và cơ bản như thế này, không phải là việc mà những cán bộ cơ sở như Nghiêm Ngọc Thành và cha tôi có thể tác động được. Tùy tiện cổ vũ họ đi theo con đường cấm này, chỉ có hại mà không có lợi. Đợi đến khi lịch sử chứng minh là họ đúng, sợ rằng sẽ không còn cơ hội để “khởi nghĩa” nữa rồi.

Tôi khẩn trương suy nghĩ, có cách nào vừa không vi phạm chính sách hiện hành của trung ương, lại có thể tăng gia sản xuất, ít nhiều thay đổi bộ mặt nghèo khó lạc hậu của quê hương không?

Nhưng tôi mặc dù quay lại từ tương lai, vẫn hoàn toàn bất lực với việc này.

“Hay là đợi thêm một thời gian nữa đi, không biết chừng chính sách trung ương sẽ sớm có thay đổi.”

Cha an ủi Nghiêm Ngọc Thành, cũng là an ủi bản thân.

“Ừm…Trước mắt sắp tới mùa đông rồi, phía bắc núi có mấy đại đội, e là phải cắt lương…Như vậy đi, ngày mai tôi đến đó xem xét. Năm nay không thể để tái diễn tình trạng chết đói được.”

Khu vực quản hạt của công xã Hồng kỳ khá lớn, nhưng phần lớn đều là vùng núi cằn cỗi, đặc biệt là vùng phía bắc.Thực sự là một nơi nghèo nàn, người nhiều mà đất ít, người dân phải đào đất tìm thức ăn. Kể cả thế kỷ 21, cái nghèo khó của những thôn trang vùng sơn bắc vẫn khiến người ta nhìn thấy mà rùng mình, chỉ có thể coi là tạm giải quyết được vấn đề ăn mặc.

Nghe những lời của chủ nhiệm Nghiêm, dường như mấy năm trước các đại đội ở vùng sơn bắc đã từng có người chết đói.

“Để tôi đi cùng ông.”

“Không cần đâu, trong nhà cũng cần có người quản lý.”

Cha cười: “Không phải vẫn còn chủ nhiệm Trương sao? Ông ấy cũng là người phụ trách đấy chứ.”

“Hả, ông ấy à …”

Chủ nhiệm Nghiêm lắc đầu, không nói thêm gì nữa. Tuy mối quan hệ giữa ông ấy và cha rất tốt, song cũng không muốn hạ thấp trợ thủ của mình trước mặt cha.

Cha cũng không nói thêm gì, cười: “Ông an tâm, chuyện trong nhà tôi sẽ để mắt tới.”

Dựa theo danh sách phân công nội bộ của lãnh đạo Ủy ban Cách mạng, cha xếp phía sau chủ nhiệm Trương, là người phụ trách thứ ba. Nhưng mọi người đều biết cha và chủ nhiệm Nghiêm hay làm việc cùng nhau, hơn nữa lại là người công xã Hồng kỳ sinh ra và lớn lên tại mảnh đất này, uy tín hơn hẳn chủ nhiệm Trương.

“Ừm, có ông ở lại, tôi mới an tâm. Nghỉ sớm đi.”

Chủ nhiệm Nghiêm vỗ vỗ vào bả vai cha, đứng dậy chuẩn bị đi, mắt liếc sang thấy tôi dáng vẻ thậm thụt, biết tôi nghe lén, bèn đưa tay tát nhẹ tôi một cái, cười mắng: “Tên tiểu quỷ này!”